Jednio pociągnięcie = powrót do nałogu

Foto: www.Wikipedia.org

Wiele palaczy, którzy próbowali już rzucić palenie, zauważyło zapewne że jedno pociągnięcie papierosa potrafi ponownie uzależnić i spowodować, że powracamy do nałogu. W gruncie rzeczy, jedno zaciągnięcie się nie powoduje ponownego uzależnienia fizycznego. Problem jednak leży w psychice. Dziś opiszę to zjawisko na przykładzie jednego z doświadczeń, które zostało przeprowadzone na zwierzętach. Myślę, że pozwoli to wielu osobom zrozumieć jego istotę i uniknąć błędu, którego konsekwencją jest powrót no nałogu palenia papierosów.

REAKCJE SZCZURA

 Posłużę się tutaj słynnym doświadczeniem, naukowca z dziedziny psychologii B. F. Skinnera. Wynalazł on tzw. skrzynkę Skinnera, która używana jest do badań, mechanizmów uczenia się zwierząt.

Chcąc przeprowadzić doświadczenie, naukowcy umieścili w skrzyni szczura. W skrzyni tej znajdowała się też specjalna dźwignia, po naciśnięciu której, szczur otrzymywał odpowiednią porcję jedzenia. W ten sposób, można było zbadać jak szybko zwierzę nauczy się, naciskać dźwignię żeby otrzymać jedzenie.

Wyobraźmy jednak sobie, że szczur nauczył już się naciskać dźwignię i robi to, żeby codziennie otrzymać swoją porcję. Za każdym razem, gdy naciśnie ją, to otrzymuje swoją rację pokarmową. Nazywa się to wzmocnieniem – sto procent naciśnięć na dźwignię, jest nagradzane jedzeniem.

Pewnego dnia (np. po sześciu miesiącach), eksperymentator przestaje uzupełniać cały mechanizm jedzeniem.  Załóżmy, że szczur jest karmiony również poza klatką, więc nie zginie z głodu. Jak myślisz, ile czasu potrzeba na to, żeby przestał on ignorować dźwignię i oduczył się nawyku naciskania na nią?

Przeprowadzone doświadczenie pokazało, że nie wymaga to dużo czasu. Szczur doświadczalny ignorował dźwignię już po dwóch/trzech dniach.

Zastanówmy się jednak co by się stało, gdyby tuż przed rezygnacją szczura zaczął on otrzymywać swoją rację pokarmową? Otóż nie dosyć, że powróciłby do tej drogi pozyskiwania żywności, to naciskałby na nią jeszcze mocniej, częściej i z większą determinacją jak wcześniej!

Zjawisko to nazywane jest wzmocnieniem sporadycznym. Jedna porcja jedzenia spowodowała, że szczur powrócił do nawyku naciskania dźwigni, mimo iż wiele wcześniejszych prób kończyło się niepowodzeniem!

REAKCJE CZŁOWIEKA

Podobnie jest z człowiekiem, który sięgając codziennie po kolejnego papierosa, wzmacnia swoją potrzebę zapalenia w stu procentach. Gdy palacz przestaje palić, to jego pragnienie palenia papierosa zanika każdego dnia, jak nawyk naciskania dźwigni u szczura.

Każdy nawyk zanika jeśli przestaje być nagradzany lub wzmacniany. W tym przypadku nałóg palenia papierosów, z czasem zanika.

Co jednak się stanie, gdy zaciągniesz się raz papierosem?

Zapewne już znasz odpowiedź. Nawyk palenia papierosa rozgorzałby na nowo. Podobnie jest z alkoholikiem, który próbuje przestać pić a ktoś podstawia mu kieliszek wódki, który wypija. W tym momencie miliony powodów, dla których rzucało się palenie papierosów, stają się nieważne. Jest to spowodowane tym, iż to trochę przyjemności, które uzyskuje się w wyniku zapalenia papierosa, uzyskało wzmocnienie sporadyczne, o którym już wspomniałem wcześniej.

Nie możesz przestawić się na palenie kilku papierosów dziennie, czyli tak zwane częściowe palenie.  Pytasz dlaczego? Dlatego, ponieważ odmawiając sobie 10 papierosów i zapalając potem jednego wzmacniasz swoje pragnienia. W twoim przekonaniu ugruntowuje się przekonanie, że papieros jest nagrodą - czymś na co czekasz wiele godzin lub cały dzień.

Jedno pociągnięcie sprawi, że nie tylko powrócisz do nałogu, ale jeszcze go wzmocnisz. To jedno zaciągnięcie się spowoduje, że zaczniesz palić tyle samo, ile paliłeś przed rzuceniem.